أثر الصحة والمرونة النفسية على تقبّل التعلم عن بعد تحت وطأة وباء كورونا وظروفه في الشمال السوري

أثر الصحة والمرونة النفسية على تقبّل التعلُّم عن بعد تحت وطأة وباء كورونا وظروفه في الشَّمال السّوري


د. عمر شحادي 

قسم الصحة النفسية وعلم الاجتماع الطبي، كلية الطب، جامعة الرور في بوخوم، ألمانيا

أنجيلا كوستر

كلية علم النفس والصحة النفسية، علم نفس الطفل والمراهق السريري، مركز أبحاث وعلاج الصحة النفسية، جامعة الرور في بوخوم، ألمانيا

مأمون عرابي

جامعة حلب، المناطق المحررة في الشمال السوري، سوريا


أدَّت جائحة كورونا إلى إغلاق المدارس في أنحاء العالم. ونتيجة لذلك، طرأت على التعليم تغيُّرات ملموسة مع التَّصاعد المشهود للتَّعلُّم عن بعد. وبقي دور الصَّحّة النَّفسيَّة في تقبُّل التَّعلُم عن بعد في المناطق المحرَّرة من سوريَّة بعيداً عن اهتمام دوائر البحث إلّا أقلُّها. تهدف هذه الدِّراسة إلى متابعة دور العوامل النَّفسيَّة مثل المرونة النفسية والدَّعم الاجتماعي في تقبُّل التّعلم عن بعد ضمن تجمُّع بشري يعاني من ظروف معيشيَّة استثنائيَّة. تمَّ تنظيم الدِّراسة بشكل تقصّي عن بعد. ولقد وضعنا تقييماً لتقبُّل التَّعلُّم عن بعد من خلال طرح خمسة أسئلة تمَّ إعدادها ذاتياً، إلى جانب الاستفادة من طرح الاستبيانات التّالية في قياس العوامل النَّفسيَّة: مقاييس للاكتئاب والقلق والضَّغط النَّفسي (DASS-21)، مقياس المرونة النفسية (RS-31)، مقياس السَّلامة النَّفسيَّة الإيجابيَّة (PMH)، ومقياس أوسلو ثلاثي العناصر للدَّعم الاجتماعي (OSSS-3). تعرض هذه الدِّراسة لعلاقات اقتران إيجابيَّة هامّة بين تقبُّل التَّعلُّم عن بعد والصَّحّة النَّفسيّة الإيجابيّة مع الدَّعم الاجتماعي. كما اكتشفنا أثر جنس المرء فيما يتعلَّق بالمرونة النفسية والضَّغط النَّفسي: فتقبُّل الطَّالبات للتَّعلُّم عن بعد اقترن إيجابياً بالمرونة النفسية وسلباً بالضَّغط النَّفسي. لكن، أبدى كلُّ الطُّلّاب علاقات اقتران سلبيَّة بالاكتئاب. وتظهر هذه المعطيات معدَّل انتشار عالي لمشكلات في الصَّحّة النَّفسيَّة بين الطُّلّاب في المناطق المحرَّرة من سوريَّة. ولزيادة نسب الاستجابة وتقبُّل التَّعلُّم عن بعد يتَّضح أَّن استراتيجية تعتمد المرونة النفسية في السِّياسات ووضع البرامج في التَّعليم عن بعد، خاصَّة للإناث، مع تقديم المزيد من الدَّعم الاجتماعي والمالي للطُّلّاب من الجنسين.

The effect of mental health and resilience on the satisfaction with online learning under the COVID-19 pandemic conditions in the north of Syria

The effect of mental health and resilience on the satisfaction with online learning under the COVID-19 pandemic conditions in the north of Syria



Abstract 

The COVID-19 pandemic has resulted in schools shut across the world. As a result, education has changed dramatically, with the remarkable rise of online learning. The role of mental health in the acceptance of online learning in the liberated area in Syria is poorly investigated. This study aims to examine the role of psychological factors like resilience and social support in satisfaction with online learning in a population that suffers extreme life conditions. The study was conducted in the form of an online survey. We assessed satisfaction with online learning using five self-constructed questions. In addition, to measure psychological factors, we used the following questionnaires: The Depression, Anxiety, and Stress Scales-21 (DASS-21), the Resilience Scale (RS-13), the Positive Mental Health Scale (PMH), and the Oslo 3-item Social Support Scale (OSSS-3). This study demonstrates a significant positive association between satisfaction with online learning and positive mental health, and social support. We found gender effects with respect to resilience and stress: female students’ satisfaction with online learning was positively associated with resilience and negatively associated with stress. However, all students showed negative associations with depression. This data shows a high prevalence of mental health problems among students in the liberated area of Syria. To improve the satisfaction and acceptance of online learning, a resilience-based strategy designing the policies and programs on e-learning appears to be particularly promising for women and more social and financial support for both female and male students.

KORONA SALGINI VE KUZEY SURİYE’NİN KOŞULLARI KARŞISINDA

SAĞLIK VE PSİKOLOJİK ESNEKLİĞİN UZAKTAN EĞİTİMİN KABULÜNE ETKİSİ

KORONA SALGINI VE KUZEY SURİYE’NİN KOŞULLARI KARŞISINDA

SAĞLIK VE PSİKOLOJİK ESNEKLİĞİN UZAKTAN EĞİTİMİN KABULÜNE ETKİSİ


Ömer Şehade Memun Urabî Angela Coster

Araştırmayı Hazırlayan

Dr. Ömer Şehade

Bochum Ruhr Üniversitesi Tıp Fakültesi

Ruh Sağlığı ve Medikal Sosyoloji Bölümü


Özet: Koronavirüs salgını dünya çapında okulların kapanmasına neden olmuştur. Bunun sonucunda, uzaktan eğitimin artmasıyla eğitimde gözle görülür değişiklikler yaşanmıştır. Uzaktan eğitimin kabulünde ruh sağlığının rolü Suriye’nin kurtarılmış bölgelerinden, en azından araştırma birimlerinin dikkatinden uzak kalmıştır. Bu çalışma, olağanüstü yaşam koşullarının zorluğu altında yaşam mücadelesi veren bir toplumda uzaktan eğitimin kabulünde psikolojik esneklik ve sosyal destek gibi psikolojik faktörlerin rolünü izlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, uzaktan araştırma şeklinde hazırlanmıştır. Uzaktan eğitimin kabulüne ilişkin olarak, öznel olarak hazırlanan beş sorunun, psikolojik faktörler açısından aşağıdaki anketler yoluyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır: Depresyon, Kaygı ve Psikolojik Baskı Ölçekleri (DASS-21), Psikolojik Esneklik Ölçeği (RS-31), Pozitif Psikolojik Güvenlik Ölçeği (PMH), Sosyal Destek İçin Üç Bileşenli Oslo Ölçeği (OSSS-3). Bu çalışma, uzaktan eğitimin kabulü ile iyimser ruh sağlığı ve sosyal destek arasında önemli pozitif yaklaşım ilişkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca cinsiyetin psikolojik esneklik ve psikolojik baskı karşısındaki etkisi de ele alınmıştır. Nitekim kız öğrencilerin uzaktan eğitimi kabulü, olumlu olarak psikolojik esneklik ile ve olumsuz olarak psikolojik baskı ile ilişkilendirilmiştir. Ancak tüm öğrencilerin, depresyon nedeniyle olumsuz yaklaşım ilişkileri sergiledikleri görülmüştür. Bu veriler, Suriye’nin kurtarılmış bölgelerindeki öğrenciler arasında yüksek oranda ruhsal sağlık sorunları olduğuna işaret etmektedir. Uzaktan eğitime yönelik cevap oranlarını ve kabulünü artırmak adına, her iki cinsiyetten öğrenciler için özellikle bayanlar için daha fazla sosyal ve mali destek sağlayarak uzaktan eğitimde politika ve program geliştirilmesinde psikolojik esnekliğe dayanan bir strateji benimsenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.


  1.   Bochum Ruhr Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Medikal Sosyoloji Anabilim Dalı, Bochum, Almanya
  2.  Bochum Ruhr Üniversitesi, Psikoloji ve Ruh Sağlığı Fakültesi, Klinik Çocuk ve Ergen Psikolojisi, Ruh Sağlığı Araştırma ve Tedavi Merkezi, Bochum, Almanya
  3.  Özgür Halep Üniversitesi, Suriye